دندان عقل – در دهان انسان به طور طبیعی 32 دندان وجود دارد. از این تعداد، 12 دندان آسیاب بزرگ، 8 دندان آسیاب کوچک، 8 دندان ثنایا و 4 دندان نیش است. جالب است بدانید که در انسانهای اولیه تعداد دندان‌ها بیشتر از این هم بوده است و با تکامل بشر و کاهش نیاز او به جویدن غذاهای سخت، تعداد دندان‌ها کمتر شده است.
این دندان‌ها آخرین دندان‌هایی هستند که در سنین 16 تا 25 سالگی رویش پیدا می‌کنند. وضعیت دندانهای عقل در برخی افراد کاملا طبیعی است و در برخی وضعیت این دندان نیمه نهفته یا نهفته است ودر برخی افراد اصلا چنین دندانی وجود ندارد. یکی از دلایل این اتفاقات هم به این تئوری برمی‌گردد که با کاهش نیاز انسان به جویدن غذاهای سفت و خام، اندازه استخوان فکی کاهش پیدا کرده است. بنابراین ظرفیت حفظ تمام دندان‌ها در بسیاری از افراد از بین رفته و از آنجا که دندان عقل آخرین دندانی است که در دهان می روید، قسمت عمده‌ای از انحرافات و کمبود فضا‌ها در این دندان رخ می‌دهد.
برای دریافت مشاوره از بهترین جراح دهان و فک و صورت در تهران، لطفا این قسمت را کلیک کنید و مشاوره بگیرید.
در صورت نیاز به جراحی دندان مراجعه به دکتر مجتبی صالحی، بهترین جراح زیبایی بینی در تهران، دکتر صالحی بهترین جراح دهان و فک و صورت در تهران و بهترین جراح ایمپلنت در تهران را به شما پیشنهاد می کنیم. همچنین برای مطالعه نکات بیشتر در مورد جراحی های دهان و فک و صورت، ایمپلنت، عوارض دندان عقل، رابطه دندان عقل با عقل، دندان عقل کدام است، کشیدن دندان عقل درد دارد، عوارض نکشیدن دندان عقل و … با مقالات این سایت همراه باشید.
همچنین مطالعه مقالات سایت دکتر مجتبی صالحی، در رابطه با زاویه سازی صورت، جراحی دندان عقل نهفته، ایمپلنت، کارایی دندان عقل، عکس دندان عقل، ریشه دندان عقل، عکس ریشه دندان عقل، ریشه دندان بالا، باقی ماندن ریشه دندان، ریشه دندان پایین، ریشه دندان عقل روی عصب، عوارض عصب کشی دندان عقل، عکس دندان عقل نهفته روی عصب، فیلم جراحی دندان عقل نهفته روی عصب، سخت ترین جراحی دندان و … را به شما همراهان گرامی توصیه می کنیم.
دندان عقل نهفته روی عصب و جراحی آن
هر فردی دارای ۲ دندان عقل در فک بالا، ۲ تا در فک پایین و در مجموع دارای ۴ دندان عقل است. گاهی به دلایلی از جمله: دلایل ارثی، بیماری های دوران کودکی (کم خونی، راشیتیسم، …)، بیماری های نادر، عدم هماهنگی رشد استخوان فک با سایز دندان ها و … این دندان ها در داخل فک نهفته می مانند. همچنین ممکن است قسمتی از تاج آن ها به طور ناقص در دهان ظاهر می شود، که در این صورت به آن دندان عقل نیمه نهفته گفته می شود.
برای دریافت مشاوره از بهترین جراح ایمپلنت در تهران، لطفا این قسمت را کلیک کنید و مشاوره بگیرید.
آمارها نشان می دهد که ۸۰% از افراد جامعه با این دندان هایشان مشکل دارند. از جمله دردسرهایی که این دندان های عقل روییده، نهفته و نیمه نهفته می توانند ایجاد کنند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت در لثه و بافت های نرم اطراف این دندان ها (پری کورونیت)
- ایجاد عفونت در استخوان و بافت های نگه دارنده دندان عقل و همچنین دندان مجاور آن (بیماری پریودنتال)
- پوسیدگی شدید در این دندان، به علت عدم دسترسی کافی در حین مسواک زدن
- تحلیل ریشه دندان مجاور توسط دندان عقل نهفته
- تشکیل کیست ها و تومورهای با منشا دندانی در اطراف دندان نهفته که بسته به نوع ضایعه ممکن است خوش خیم و یا بد خیم باشند.
- تضعیف استخوان فک توسط یک دندان نهفته و عدم استحکام مکانیکی استخوان فک در برابر ضربه
- نامرتب شدن و ایجاد در هم ریختگی در بقیه دندان های فک
دندان عقل از چه سنی در میاد
به دلایلی که ذکر شد، این دندان ها ممکن است توسط جراح از فک خارج شوند. بهترین سن برای خلاصی از شر دندان عقل و خارج کردن آن ها از دهان، زیر ۲۰ سالگی است. البته در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی هم امکان خارج کردن آنها وجود دارد، ولی پس از ۴۰ سالگی چون ممکن است استخوان فک، دیگر آن حالت ارتجاعی دوران جوانی را نداشته باشد، کشیدن این دندان ها دشوارتر می شود.
برای دریافت مشاوره از بهترین جراح زیبایی بینی در تهران، لطفا این قسمت را کلیک کنید و مشاوره بگیرید.
فراموش نکنید که اگر شما بالای ۴۵ سال سن دارید و دندان عقل تان در طی این سال ها برایتان مشکلی ایجاد نکرده است، دیگر از خیر خارج کردن آن از دهانتان بگذرید، چون عوارض خارج کردن آن بیشتر از نگهداری آن است.
همچنین اگر دندان عقل شما مستقیم و در جهت درست و هماهنگ با بقیه دندان ها در آمده است و باعث نامنظمی و نامرتبی بقیه دندان ها نشده است و در اطراف آن عفونت و التهابی وجود ندارد، خیالتان راحت باشد که نیازی به جراحی آن نیست. ولی باید درست و اصولی این دندان و اطرافش را مسواک بزنید و سالانه برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید تا در صورت بروز هر یک از این خطرات، آن را از دهانتان خارج کند.
دندانهای عقل حدود 20 سالگی و یا اوایل دهه بیست در انتهای دهان ظاهر می شوند و ممکن است هرگز رویش پیدا نکنند. که در این صورت نهفته هستند به این معنی که در استخوان فک یا بافت لثه گیر افتاده اند. اغلب اوقات علت این است که در دهان شما فضای کافی برای رویش آنها وجودنداشته است. فک های ما از انسانهای اولیه کوچکترند، چون رژیم غذایی آنها شامل مواد سخت بود و فک های بزرگ و دندانهای بیشتری نیاز داشتند اما انسانهای امروزی به نیروی جویدن زیادی نیاز ندارند.
در واقع امروزه این دندان‌ها بیش از اینکه مفید باشند مضر هستند و دندانپزشک شما ممکن است توصیه کند که آنها را خارج کنید.
آیا دندان عقل نهفته (پنهان) باید کشیده شود؟
احتمال دارد که دندانهای عقل نهفته باشند و شما حتی از وجودآنها با خبر نباشید تا اینکه به دلیل عفونت و یا فشار روی دندان مجاور، درد ناگهانی بروز کند . رویش ناقص دندان عقل نیمه نهفته می تواند باعث به هم ریختگی و یا حرکت دندانهای شما شود. احتمالاً تا زمانیکه دندانهای مجاور دندان عقل شروع به کج شدن نکنند شما متوجه رشد دندانهای عقل و فشار آنها روی ریشه دندانهای کناری نخواهید شد اما حتی در مواردی که دندانهای عقل رویش پیدا کنند معمولاً به سختی تمیز می شوند و در نهایت منجر به ایجاد پوسیدگی غیر عادی و یا عفونت در اطراف بافت لثه می شود.
اگر علائم مشخص و واضح دارید یا حتی اگر مشکلی احساس نمی کنید به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص دهد که آیا در حال حاضر مشکلی وجود دارد و یا احتمال بروز مشکل در آینده وجود خواهد داشت یا نه؟
در صورتی که دندانپزشک شما توصیه کند که دندان عقل خود را خارج کنید مطمئناً این پیشنهاد عاقلانه ترین انتخاب برای حفظ سلامت بقیه ی دندان ها خواهد بود. این دندان ها باید به وسیله جراح فک و صورت خارج شود. دندان های عقل به چند دلیل می توانند باعث آسیب شوند.
سایز فک و چگونگی رشد دندان عقل
گاهی دندانهای عقل فضای کافی جهت رویش کامل ندارند که در این موارد مشکل این دندان ها شامل در دو تورم است و یا ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد ولی با این وجود بقیه دندان ها در خطر آسیب جدی قرار داشته باشند.
* بیماری لثه: وقتی این دندان ها به طور نهفته در فک باقی بماند باکتری ها در شیار موجود بین لثه ودندان که قابل تمیز شدن نیست، رشد می کنندو باعث ایجاد عفونت می شوند.
* پوسیدگی: گاهی به دلیل موقعیت قرارگیری یا به دلیل اینکه قسمتی از دندان به وسیله لثه پوشیده شده به سختی مسواک می خورد در نتیجه باکتری های مولد پوسیدگی در آن تجمع پیدا می کنند این باکتری ها علاوه بر دندان عقل، دندانهای مجاور را نیز تحت تاثیر قرار می دهند.
* موقعیت نامناسب: دندان عقلی که به سمت بافت گونه رشد می کند باعث تحریک بافت مجاور خود می شود . این گونه دندان‌ها رویش یافته علاوه بر دسترسی مشکل برای تمیز شدن باعث گاز گرفتگی ناخواسته گونه در هنگام جویدن غذا می شوند، که در دراز مدت مشکل ساز می شود.
* کیست ها: در صورتی که بافت تشکیل دهنده تاج دندان نهفته در استخوان باقی بماند. ممکن است بعدها با مایعی پر شده و تشکیل یک کیست دهد که استخوان اطراف خود را تخریب خواهد کرد.
مراقبت های لازم پس از جراحی دندان عقل
1- مراقب بروز خونریزی باشید.
جراح از شما می‌خواهد، پس از كشیدن (خارج كردن) یا جراحی دندان عقل تان یك عدد گاز مرطوب را حدود یک ساعت در این محل و درون دهانتان نگه دارید، به این ترتیب شما به خودتان كمك خواهید كرد كه زودتر خونریزی از محل جراحی قطع شود و با تشكیل لخته در محل جراحی، خونریزی متوقف شود. حداقل 3 تا 4 ساعت نباید صحبت كنید.
توجه كنید شما ممكن است تا چند روز پس از جراحی، مزه ی خون را در دهانتان احساس کنید كه كاملاً طبیعی است.
سیگار كشیدن ، خونریزی از محل جراحی را شدیدتر می‌كند و ترمیم ناحیه را به تاخیر می اندازد. بنابراین در روز اول پس از كشیدن دندان، سیگار نكشید همچنین شما نباید از نی برای نوشیدن مایعات در 24 ساعت اول استفاده كنید.
طی 24 ساعت اول نباید آب دهانتان را بیرون بریزید و باید آن را ببلعید(حتی اگر مزه ی خون را احساس کردید باید آن را ببلعید و از تف کردن جدا خودداری کنید)
در هفته ی اول جراحی از فعالیت های سنگین بدنی و ورزشی پرهیز کنید.
گاهی شب پس از جراحی، هنگام خواب مشاهده می‌كنید بالشت‌تان خونی است. نشت مقداری خون طبیعی است، نگران نباشید. تلاش كنید زیر سرتان را در شب پس از جراحی، بالاتر از حالت عادی نگه دارید. برای این كار می‌توانید 2عدد بالش زیر سرتان بگذارید.
2- درد و تورم
بعد از جراحی دندان عقل به احتمال زیاد صورت شما دچار تورم و کبودی خواهد شد که این تورم کاملا طبیعی است. این تورم در 3– 2 روز پس از جراحی به حداكثر خود می‌رسد، بنابراین در این روزها باید انتظار حداكثر تورم را در صورتتان داشته باشید، ولی نگران نباشید. پس از گذشت یك هفته تورم صورتتان كاملاً برطرف خواهد شد.
تا هنگامی كه اثرات داروی بی‌حسی وجود دارد شما درد را احساس نمی‌كنید، بنابراین ممكن است از خوردن مسكن غافل شوید.
استفاده از دارو های ضد التهاب و مسکن مانند ایبوپروفن معمولا در کنترل درد و ناراحتی موثر است. ممکن است دندانپزشک شما نسخه ای از مسکن های قوی تر هم برای شما بنویسد. شما می توانید بسته به شدت درد خود این دارو ها را هر 4-6 ساعت مطابق دستور میل کنید.
سعی کنید اولین قرص مسکن را قبل از از بین رفتن بی حسی موضعی مصرف کنید، تا از تأثیر آن بیش ترین بهره را ببرید. دقت کنید که لازم نیست تمام مسکن ها را میل کنید. به محض این که حس کردید درد برطرف شده، مصرف ان ها را متوقف کنید.(در صورت عدم نیاز)
ضمنا به یاد داشته باشید استفاده از ایس پک یا کیسه یخ می تواند درد و تورم را به حداقل برساند. برای بیش ترین تأثیر از این روش استفاده کنید: یخ را داخل کیسه پلاستیکی یا حوله قرار دهید و آن را روی پوست ناحیه بگذارید. یخ را مستقیما روی پوست قرار ندهید.
کیسه یا حوله یخ را در محل درد از روی پوست 10 دقیقه نگه دارید و 10 دقیقه بردارید. این کار را می توانید متناوبا در روز اول بعد از جراحی تکرار کنید. در روز دوم بعد از جراحی استفاده از كمپرس سرد و گرم ممنوع است، ولی در روز سوم كمپرس صورت با پارچه گرم و مرطوب به رفع تورم و کبودی كمك می‌كند.
3- بایدها و نبایدهای غذایی
بلافاصله پس از جراحی باید از خوردن غذای گرم خودداری كنید غذای شما در 24 ساعت اول ترکیبی از نوشیدنی های سرد و پر کالری است که نیاز به جویدن نداشته باشد (شیر ، شیر عسل ، شیر عسل تخم مرغ ، فرنی …) می توانید كه یك سوپ پركالری و میکس شده تهیه كنید و بگذارید خنك شود، سپس آن را به عنوان ناهار یا شام پس از جراحی، نوش جان كنید.
در روز اول پس از جراحی دندان از نوشیدن آب، مایعات، آب میوه و شیر غافل نشوید، چرا كه به جبران حجم خون از دست رفته شما حین جراحی كمك خواهد كرد. یك ساعت پس از پایان جراحی، خودتان را به خوردن یك عدد بستنی مهمان كنید. چون باعث می‌شود شما احساس راحتی بیشتری در ناحیه جراحی شده داشته باشید.
پس از گذشت 24 ساعت از جراحی می توانید از سمت مقابل جراحی رژیم غذایی نرم را شروع کنید اما در صورتی که از هر دو سمت بخیه دارید طی چند روز پس از جراحی باید از رژیم غذایی مایعات مقوی جهت تغذیه استفاده کنید.
تلاش كنید هرچه زودتر به رژیم غذایی روزانه‌تان بازگردید. شاید لازم باشد فقط از طرف مقابل فك برای جویدن غذاها استفاده كنید. و یا غذا را به آهستگی و با مراقبت از فشار آمدن به بافت جراحی شده نوش جان کنید.
4- بهداشت دهان؛ حرف اول و آخر
تمیز نگه داشتن دندان ها و دهان منجر به التیام زخم جراحی می‌شود.
به یاد داشته باشید که پس از جراحی در همان روز مسواک نزنید اما از روز بعد باید شروع به مسواک زدن کنید.دقت كنید هنگام مسواك زدن دندان های مجاور ناحیه جراحی، موجب كنده شدن لخته تشكیل شده نشوید، چرا كه در این صورت دوباره درد و خونریزی شروع خواهد شد.
استفاده از دهان شویه و شستشو با سرم نمکی را 24 ساعت پس از جراحی شروع کنید چرا که تا 24 ساعت نمی توانیدآب دهانتان را بیرون بریزید، بعد از هر بار شستشو با دهان شویه تا نیم ساعت هیچ چیزی نخورید و نیاشامید و نیز دهانتان را آب نگیرید، تا که دارو در دهانتان اثر کند (روزی سه بار شستشو با دهان شویه و به دفعات شستشو با سرم نمکی یا آب نمک)
پس از گذشت 7-10 روز از جراحی با هماهنگی قبلی با مطب جهت کشیدن بخیه مراجعه کنید. به یاد داشته یاشید که پس از کشیدن بخیه تا چند روز شستشو با سرم نمکی گرم ادامه دهید.
رعایت همه نکات فوق را واجب بدانید و در صورت لزوم با کلینیک دکتر مجتبی صالحی تماس بگیرید.
