پس از وارد آمدن ضربه‌ای شدید به صورت، ممکن است در ناحیه فک دچار حس غیرعادی، تورم یا درد شدیدی شوید که از علائم شکستگی فک به شمار می‌روند. این شکستگی به معنای وجود یک ترک یا شکستگی در استخوان فک است و معمولاً در اثر ورزش‌های تماسی مانند بوکس، افتادن، ضربه‌های مستقیم یا تصادفات رخ می‌دهد.
چنانچه کبودی یا تورم در صورت مشاهده کردید یا هنگام صحبت کردن یا جویدن در ناحیه فک درد شدیدی داشتید، این نشانه‌ها حاکی از شکستگی فک شما است که باید فوراً رسیدگی و درمان شود.
علائم شکستگی فک
شکستگی فک می‌تواند بر اثر ضربه مستقیم، تصادفات، یا حتی فشار زیاد به وجود آید. شناسایی سریع علائم برای درمان به موقع و جلوگیری از عوارض جدی بسیار مهم است. در جدول زیر، رایج‌ترین علائم شکستگی فک و توضیحات مربوط به آنها آورده شده است:
| علامت شکستگی فک | توضیحات |
|---|---|
| درد شدید و ناگهانی | این درد معمولاً بلافاصله پس از ضربه ایجاد شده و با حرکت فک یا لمس ناحیه تشدید می‌شود. |
| تورم و کبودی | ناحیه آسیب‌دیده فک، گونه یا اطراف گوش متورم و کبود می‌شود. این تورم ممکن است به تدریج افزایش یابد. |
| مشکل در باز و بسته کردن دهان | به دلیل جابجایی استخوان یا درد شدید، باز کردن کامل دهان، جویدن یا حتی صحبت کردن دشوار یا غیرممکن می‌شود. |
| تغییر در نحوه تراز دندان‌ها | ممکن است احساس کنید دندان‌هایتان به درستی روی هم قرار نمی‌گیرند (مال‌اکلوژن). این علامت نشان‌دهنده جابجایی فک است. |
| بی‌حسی یا مورمور شدن | اگر اعصاب ناحیه فک آسیب دیده باشند، ممکن است در لب پایین، چانه یا قسمتی از صورت احساس بی‌حسی، گزگز یا مورمور شدن داشته باشید. |
| خونریزی از دهان یا گوش | خونریزی ممکن است از لثه‌ها، محل زخم در دهان، یا در موارد شدیدتر، از گوش به دلیل آسیب به ساختارهای نزدیک فک مشاهده شود. |
| صداهای غیرعادی فک | هنگام تلاش برای حرکت فک، ممکن است صداهایی مانند ترق ترق، کلیک یا خش خش بشنوید که ناشی از حرکت استخوان‌های شکسته است. |
| حساسیت به لمس | لمس کردن ناحیه فک و اطراف آن، حتی به آرامی، می‌تواند باعث درد شدید شود. |
| مشکل در بلع (دیسفاژی) | به دلیل درد یا تورم، بلعیدن غذا یا حتی آب ممکن است دشوار یا دردناک باشد. |
| تغییر در ظاهر صورت | ممکن است قرینگی صورت به هم خورده باشد یا فک به یک سمت متمایل شده باشد که نشان‌دهنده جابجایی شدید استخوان است. |
شکستگی فک یک آسیب فوق العاده شایع و جدی که در استخوان فک ممکنه برای هر سردی بر اثر ضربه مستقیم یا تصادف ایجاد شود، شکستگی و که میباشد. نزاع فیزیکی، ورزش‌های پرتماس، سقوط، رانندگی یا هر حادثه‌ای می‌تواند منجر به این آسیب در استخوان فک پایین یا بالا بشود.
اگر با علائم شکستگی استخوان فک آشنا باشید، می‌توانید از عوارض ماندگار این آسیب در استخوان جلوگیری کرده و خود را از جراحی‌های پیچیده نجات دهید. تشخیص دقیق و به هنگام شکستگی فک با علائم زیادی همراه است؛ علائم شکستگی فک شامل موارد زیر هستند:
داشتن درد شدید و مداوم در ناحیه فک
اصلی‌ترین علائم که نشان می‌دهد فک شما دچار شکستگی شده، درد شدید و مداوم در ناحیه آسیب دیده یا همان استخوان فک است. درد این شکستگی در ابتدا بسیار کم و خفیف بوده، اما به تدریج شدیدتر شده و شما با باز و بسته کردن دهان، جویدن غذا یا صحبت کردن متوجه آن می‌شوید. در برخی از مواقع نیز درد این شکستگی استخوان فک به گردن و گوش‌های شما نیز منتقل شده و قابل تحمل نیست.
به طور طبیعی نمی‌توانید فک خود را حرکت بدهید:
کسانی که فک آنها دچار شکستگی شده، در هنگام باز و بسته کردن دهان با محدودیت‌هایی روبرو می‌شوند. در این مواقع احساس گیر کردن استخوان‌های فک یا قفل شدگی آنها در فرد ایجاد شده که از علائم بارز جابجا شدن استخوان‌های شکسته فک یا دررفتگی آنها میباشد.
متورم شدن صورت در ناحیه آسیب دیده فک، کبودی چانه و گونه، بی حس شدن لب یا چانه، عدم تقارن صورت، جفت نشدن دندان‌ها بر روی همدیگر، تولید صداهای غیر عادی در هنگام حرکت دادن فک، دشوار شدن بلع یا صحبت کردن از دیگر علائم شکسته شدن استخوان فک در افراد محسوب می‌شوند.
علائم شکستگی فک پایین
با توجه به نشانه‌های ریز می‌توانید به علائم شکستگی فک پایین پی ببرید که همانند هشدارهای جدی هستند. فک پایین که به آن استخوان مندیبل گفته میشه، در واقع استخوان متحرک جمجمه بوده که موقع جویدن غذا، حرف زدن یا خندیدن حرکت می‌کند. ضربه یا حادثه در فک پایین با علائمی همراه بوده که شامل موارد زیر هستند:
وجود دردهای متمرکز در کناره‌های استخوان فک و چانه
اولین نشانه در شکستگی فک پایین این است که شما با لمس کردن این استخوان یا حرکت دادن آن، درد مداوم، شدید و کشنده را حس می‌کنید.
ایجاد التهاب‌های زیاد و تورم در قسمت تحتانی صورت
وقتی فک پایین شما بشکنه، دچار باد و تورم می‌شود. در این مواقع شما حس می‌کنید یک طرف صورتتان از سمت دیگر بزرگ‌تر شده است، همچنین پوست ناحیه آسیب دیده یا همان قسمت تحتانی صورت هم بسیار ملتهب و داغ می‌شود.
عصب آلوئولار تحتانی واقع شده در استخوان فک پایین، در زمان ضربه یا شکستگی این استخوان دچار آسیب شده و در نهایت چانه یا لب پایینی شما را کاملاً بی‌حس می‌سازد.
حالت جفت کردن یا قرار گرفتن دندان‌هایتان تغییر می‌کند
بعد از آسیب فک پایین، دندان‌ها درست بر روی هم چفت نشده و اختلالی در جفت شدن آنها ایجاد خواهد شد.
زمانی که شما در حرکت طبیعی فک خود، اختلال داشته و موقع باز کردن دهان یا بستن آن، درد شدیدی را حس کنید، به این معنی است که استخوان فک پایین شکسته شده است.
کبودی‌های ایجاد شده در زیر زبان، کبودی داخل دهان، صدای ساییده شدن یا ترک در استخوان‌های فک به هنگام جویدن یا حرف زدن از دیگر علائم هشدار دهنده شکستگی استخوان فک بالا هستند.
علائم شکستگی فک بالا
فک بالا یا همان استخوان ماگزیلا، برخلاف استخوان فک پایین بی سر و صدا، دچار ترک‌های شدید شده و ممکنه شما خیلی دیر متوجه آن بشوید. علائم شکستگی فک بالا شامل موارد زیر بوده که عبارتند از:
ایجاد کبودی‌هایی در اطراف چشمان:
زمانی که بر اثر سانحه یا ضربه‌ای، دور چشم‌های شما کبود بشه ولی دردی در این ناحیه احساس نکنید، احتمال شکستگی استخوان فک یا ترک خوردگی آن وجود دارد.
تورم، التهاب و بی‌نظمی‌ها در زیر چشمان یا استخوان گونه
زمانی که حس کردید یک طرف صورتتان در مقایسه با طرف دیگر، متورم‌تر به نظر می‌رسد یا استخوان گونه یا زیر چشم شما نسبت به لمس کردن، حساس شده است، یعنی اینکه استخوان فک بالا شکسته شده و باید درمان گردد.
بی حس شدن کناره بینی، شدن گونه و لب بالا، تغییر در وضعیت قرارگیری دندان‌های بالا، خونریزی بینی، ایجاد مشکلاتی در تنفس با بینی، مشکل در هنگام حرکت دادن فک پایین یا جویدن غذا از نشانه‌های بارز شکستگی استخوان فک بالا هستند.
علائم شکستگی فک صورت
اگر علائم شکستگی فک صورت را بشناسید، می‌توانید خیلی راحت از آسیب‌های جدی و خطرناک در این ناحیه جلوگیری کند. یکی از مهمترین استخوان‌های صورت انسان، فک بوده که شامل فک بالا یا ماگزیلا و فک پایین یا ماندیبل است.
هر وقت متوجه تورم‌های غیر عادی در صورت، دردهای شدید در ناحیه فک، گزگز شدن لب یا بی‌حسی آن، شدن چانه یا گونه، کج شدن دهان، نامتقارن شدن صورت، محدود شدن باز و بسته کردن دهان، عدم تطابق دندان‌ها بر روی هم، خونریزی از دماغ و دهان، کبودی‌های اطراف دهان و زیر زبان، تغییر صدا به هنگام صحبت کردن، شنیدن صدای سایش یا ترک از استخوان‌های فک شدید، این علائم را باید جدی گرفت زیرا نشانه‌های بارز شکستگی استخوان فک صورت هستند.
علائم فک شکسته
علائم فک شکسته بهت هشدار میده و باید این هشدارها را جدی بگیرید تا بتونی خیلی زود درمان بشی. در اکثر مواقع با یک ضربه محکم در تصادف، زمین خوردن یا ورزش، استخوان فک بالا یا پایین شکسته و علائم زیر را دارد:
از جمله علائم رایج شکسته شدن استخوان فک می‌توان ورم‌های اطراف فک، دردهای شدید بر اثر حرکت دادن فک، بی‌حسی لب، جابجا شدن فک، شنیدن صدای ترک، اختلال در جویدن یا بستن دهان، خونریزی‌های داخل دهان و جفت نشدن دندان‌ها روی هم را نام برد.
مدت زمان جوش خوردن استخوان فک ، به طور تقریبی حدود ۶ الی ۸ هفته است. در این مدت زمان استخوان فک به شکل فیزیکی ترمیم یافته، اما برای رفع اختلالات در حرف زدن، قدرت جویدن یا شکل ظاهری صورت باید حدود چند هفته الی چند ماه زمان بگذرد تا فرد درمان شود.
علائم عفونت بعد از جراحی فک شامل شدیدتر شدن درد، تورم غیر عادی در صورت، تورم ماندگار، تب و لرز، حس مزه‌های ناخوشایند در دهان، بوی بد دهان، خارج شدن ترشحات سفید یا زرد از ناحیه جراحی شده، گزگز‌های جدید در لب یا فک، اختلال در باز کردن دهان یا تریسموس و گرمی بیش از اندازه ناحیه جراحی شده هستند.
دکتر مجتبی صالحی، متخصص جراحی دهان، فک و صورت و فلوشیپ فوق تخصصی تروما فک و صورت،نویسنده محتوای تخصصی وب‌سایت در زمینه شکستگی‌های فک، گونه، کاسه چشم و پیشانی هستند.
ایشان عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس بخش بین‌الملل جراحی دهان، فک و صورت، همچنین عضو انجمن جراحان فک و صورت آمریکا هستند. با تکیه بر مقالات علمی متعدد داخلی و خارجی، دکتر صالحی دقت و اعتبار علمی اطلاعات ارائه شده را تضمین می‌کنند.
